UN WENSTERN CREPUSCULAR

A miña muller explicoume que o caruncho dos meus libros perxudicaba seriamente os seus xerseis. Houben de inmolar a miña colección delicatessen da vella Austral a cambio de salvar a tempada outono-inverno na casa. O decoro sempre se sobrepuxo á cultura. 

Despedín aqueles libros que comprara o meu tío carlista nos anos 40 e 50 cun funeral de estado. Ao follealos en sinal de respecto reparei nas manchas escuras e húmidas das páxinas. Parecía que lles subira a marea ata a metade das follas.

Tratei de convencer á muller de que era un efecto da lúa chea que brillou esta semana, pero ela gustou moito de CSI e non tragou. Fun pousando libro a libro amorosamente nunha caixa que acabei empuxando con covardía pola boca dun contedor azul de papel coma quen empuxa unha barca fúnebre nunha praia que dá a un océano. Unicamente reservei libros de anarquistas pontevedreses: Julio Camba e Valle-Inclán. Ben, acepto que Valle era un ácrata que se disfrazaba de carlista.

Para sandar a tristeza aferreime a unha nova edición de Lumen de Adiós a las armas, de Hemingway. Consólome da perda lendo as bromas para adolescentes de Hemingway, con ese humor vulgar con que os soldados provocan dende o interior dun prostíbulo a un sacerdote paseante.

Vencido pola derrota Austral, tratei de escoitar a paisaxe para atopar o camiño, que recomendaba Plinio. O que dei visto foi a cultura galega chea de humidades. A nosa creación semella un wenstern crepuscular porque está ateigada de figuras finadas e padece un presente incerto.

De feito, o ano empezou cunha desas postas en escea tan propias deste país do Oeste europeo. Homenaxeaban a Díaz Pardo e a Valle-Inclán no cemiterio compostelán de Boisaca, onde están soterrados a unha carreiriña de can. O anarquista gozou dun acto oficial e o empresario, dunha ofrenda marxista. Os convocantes de ambos os dous mantiveron a distancia, déronse media hora como se respectasen un elegante réxime de visitas.

Menos mal que as universidades galegas seguen producindo cultura. Eu mesmo, no canto de estudar Dereito, pecheime dous días nunha biblioteca para dar conta da triloxía carlista de Valle-Inclán. Aproveitoume máis ca Derecho Privado Romano de D’Ors, aínda que poucos libros tan ben estruturados coma ese coñezo.

Ese meu tío do que lles falaba presentouse como candidato por Lugo ao Senado polo Partido Carlista despois de que o franquismo morrese en La Paz. Porén Valle declinou ser aspirante a deputado por Monforte de Lemos en 1910 para acompañar á muller. Daquela, os artistas galegos andaban escapados. Camba liscou a Arxentina e Valle-Inclán marchou a Hispanoamérica como director da compañía de Josefina Blanco.

Os sector escénico galego teima en vivir e asemade traballar en Galicia. Agadic achega o que ten en caixa para a rede de representacións: 400.000 euros. Ao cabo, os únicos que parecen que deron coa fórmula para encher salas son Quico Cadaval, que monta estes días en Santiago, e Chévere, que versionan con ‘Eurozone’ a aquel Tarantino que escribía guións impactantes.

Aínda non cobran na catedral de Ourense. A manter a gratuidade axudarán outros 400.000 euros que achegará Cultura para combater humidades. As humidades son sinais crepusculares, pero Galicia non ten un Rudyard Kipling que novele o declive do Imperio. A miña muller non me pasou presuposto, temo o peor.

NON TODO ESTÁ PERDIDO

Non todo está perdido. Queda a música, que cantaba o alegre de Luis Eduardo Aute. Aínda hai matriculados nas universidades galegas que dedican o seu tempo de estudo a actividades extraescolares. Apostaría os libros de Austral que evitei inmolar a que é o caso dos músicos de Léria. A banda de electrónica industrial vén de quitar o single, Bonito, pero nazi.

Tras a crueldade retranqueira do título hai unha devoción pola electrónica industrial que se practicaba na Xermania nos anos 80, cando eu ignoraba o Dereito Romano.Ese movemento revive en Compostela cos meus adorados Das Kapital ou Spartakusbund, que se presentan cos cinco temas de Declaración de guerra.
Os Spartakusbund tiran o nome da Liga Espartaquista que armaron Rosa Luxemburg e Karl Liebknecht durante esa Primera Guerra Mundial que Hemingway conta en Adiós a las armas.

Máis tempo leva Iván Ferreiro, que entrega en Historia y cronología del mundo. Val Miñor-Madrid. Sorprende cun disco completo, alén eses tres himnos para cantar unha e outra vez no coche que nos gravaba por álbum.

Tan interesante coma ese disco é o Dança das moscas (Discos da Máquina) de Caxade, que amosa humor letrista e talento para transformar a música popular nun indie-folk rico.

A Caxade non lle vai acontecer coma a min. No meu paso pola USC tratei de montar varias bandas. Tras o primeiro ensaio era eu o único en acudir ao local. Sospeito que me escoitaban cantar e evitaban recuncar. Se lles preguntan aos compañeiros de redacción que me escoitan cada tarde, non se sorprenderán.