FLORES DEMOCRISTIÁS NOS NOSOS PANTEÓNS

UN TRACTOR rabuña unha espiral prehistórica en Campo Lameiro sen ser investigado, un electricista rouba o Códice Calixtino e facemos unha lectura de opera buffa de Rossini, Suso de Toro insiste en que non volve nin de coña,... a visión da cultura galega é un espanto. 

     Nesta época de fugacidade e traxedia wagneriana recuperamos valores firmes: Rosalía, Castelao, Blanco Amor e Perfecto Feijoo. A Deputación da Coruña vai financiar a renovación de contidos na casa museo de Rosalía, a nosa mater dolorosa, en Padrón.
     A Castelao, o Santo Estevo do galeguismo, non falta quen lle rece. A presidenta de Galiza Cultura Pilar García Negro presentaba a semana pasada unha iniciativa lexislativa popular que reclama a dixitalización da súa obra o e a traslación ao país do cadro A derradeira lección do mestre, que se atopa en Bos Aires. O espírito da iniciativa era explicado como a esixencia de que «se acabe coa censura, ocultación, descoñecemento e ignorancia» sobre Castelao.

Sospeito da excelsitude de Castelao. Sería un pintor de fin de semana xeitoso se lle restamos a carga política, léase simbólica

Non sospeito da malicia por parte da Xunta, aínda que si da excelsitude de Castelao. Sería un pintor de fin de semana xeitoso se lle restamos a carga política, léase simbólica. A derradeira lección do mestre impresiona pola súa exposición crúa da violencia, pero non estamos diante de Enterrar y callar de Goya nin sequera diante de Vítimas do gas de Otto Dix.
     O maior éxito de todos os tempos logrado polo noso cinema atopouno Ignacio Vilar recuperando dos almacéns ese valor seguro que é Blanco Amor. A película A esmorga está nominada aos Goya en mellor guión adaptado. Galaxia vén de reeditar Xente ao lonxe, dese xenio que andaba tan desacompasado co seu tempo que o convidaron a marchar para escapar da asfixia social e artística.
    Se Blanco Amor escribía avant la lettre, Perfecto Feijoo era un visionario que aturou todas as burlas que pode producir unha sociedade ignorante do valor do seu folclore. Pablo Carpintero e Suso Vaamonde están recreando en senllos proxectos o coro Aires da Terra, que organizou Feijoo, cando se cumpren cen anos da súa disolución.
    Escribir crónicas sobre a cultura galega é escribir sobre o pasado, cando deberían consistir en explicar a actualidade. Non dubido do talento de Rosalía, da capacidade para sintetizar ideas complexas de Castelao ou da mirada ao lonxe de Feijoo, pero os tres están mortos. O noso goberno debe achegar todos os fondos posibles para conservar o seu labor intelectual, pero a cultura dun país non pode consistir unicamente en dedicarse a limpar as tumbas e poñer flores democristiás.
    Se fosemos unha sociedade que atende ás propostas dos seus artistas —enténdase, unha sociedade normal— a cultura respiraría, pero soamente hai panteóns.

    Os creadores actuais lémbranme a Allen Gingsberg peregrinando ao cemiterio de Père Lachaise en París contra a fin dos 60: «Visitei Père Lachaise para ver os restos de Apollinaire o día no que o presidente dos USA apareceu en Francia para a gran conferencia de xefes de estado». Pero Gingsberg non está so nese poema porque «Genet está onda nós roubando libros» diante do monolito no que hai alguén aínda renova as flores, coma se o obrigase unha concesión municipal.

    O único sector da creación que empeza a saír do coma inducido son as artes plásticas. Empeza a notarse que Quintana Martelo está á fronte da Real Academia Galega de Belas Artes. O seu equipo empezou a xestionar. Xa fixou o 1 de abril coma Día das Artes Galegas.
    A maiores, unha das poucas alegrías entre a ducia de tristezas do Charlie Hebdo foi comprobar que temos un grupo de ilustradores capaces de artellar un suplemento urxente como o publicado por El Progreso e o Diario de Pontevedra para homenaxear aos compañeiros feridos a morte pola lanza da rixidez da fe. Kiko da Silva dirixiu unhas páxinas nos que os nosos humoristas gráficos amosaron templanza e intelixencia; en resumo, humor.
    Non hai mellor resposta á falta de lucidez. A experta en relixións Karen Armstrong revela en El islam (Debate) o complexo dos árabes do século VI que crían en Al Ila (O Deus). Xudeos e cristianos adoitaban burlarse deles «porque quedaran á marxe do plan divino» ao careceren dun profeta que lles acompasase os tempos terreal e trascendente. Todo cambiou na decimoséptima noite do Ramadán do ano 610 co primeiro soño divino de Mahoma.

Escribir en Galicia sobre cultura nin sequera é chorar, é lembrar. Soamente as artes plásticas saen do coma inducido

O problema é que unha presada de musulmáns fai lecturas extravagantes desa revelación e declarou a guerra a Occidente. «Cordas feitas de berros/ sons de campás a través de Europa/ séculos aforcados», escribiu Apollinaire como se o espertaran cunha visión trascendente na que lle anunciaran a masacre do Charlie Hebdo.
     Europa aceptou a declaración bélica como os laboristas caeron na celada inerme de Margaret Thatcher. Cando a primeira ministra do Reino Unido cesou preguntáronlle polo maior logro da súa carreira: «O neolaborismo».
    Esta aceptación da linguaxe do inimigo é tan inocente como perigosa. Al Anesi, representante de Al Qaeda, advertiu de que «os xefes da apostasía» —os «xefes de estado» de Gingsberg— reuníronse «para fortalecer a súa debilidade e intentar curar as feridas», pero «as feridas non van curar». Gustaríame que Al Anesi escoitase ao festivo Rossini, pero parafrasea ao luterano Wagner no Parsifal: «Esa ferida soamente sandará coa mesma lanza que a abriu».
    O Charlie Hebdo proclamou que «todo está perdoado», pero a solución unicamente pode proceder dunha reflexión dos lanceiros. O máis probable parece o anticipado por Gingsberg diante do sartego de Apollinaire cando escribiu que «Occidente está en guerra novamente. O seu lúcido suicidio porá as cousas no seu lugar».

Photo. Weegee