O FROILANISMO É O NOVO SITUACIONISMO

A defensa da literatura máis ardorosa e mellor razoada escoiteilla a un político. Víctor Manuel Vázquez Portomeñe presentaba en Lugo un libro da súa muller, Otilia Seijas. A autora escribira Viudas de vivos (Edicións do Castro) en clave de rosalianismo serodio para denunciar a soedade que padecían as señoras de señores con cargo público. Portomeñe era daquela responsable dun departamento que se chamaba Consellería de Cultura. Supoño que lles soa.

Na antesala da presentación, Vázquez Portomeñe parou saudar á prensa. Non é moi alto, pero medra cando fala porque bota o lombo para atrás e move os brazos con ampulosidade. A ondulación de pelo branco sobre a cabeza levoume a imaxinalo como Cicerón increpando a Catilina no Senado romano —«ata cando vas abusar da nosa paciencia, Catilina?»—. Portomeñe non abusou da nosa paciencia; ao contrario, foi unha delicia saborearlle a retranca: «A literatura é un grande invento. Mantén entretidas ás mulleres escribindo e os homes podemos ir de caza», apuntou para celebrar a súa carreira literaria consorte.

É habitual que os políticos se sentan atraídos pola literatura. Tenden a exhibir que son quen de ler novelas e mesmo de escribilas. Os socialistas son os máis inclinados a ficcionar. Non o indico como un chiste: Alfredo Conde ou Carlos Casares sentaron nas bancadas no Hórreo no nome do PSOE.
No asomo deste verán que marchou, o deputado socialista Xaquín Fernández Leiceaga publicou Agosto de memoria e morte (Xerais) e Luís Manuel García Mañá vén de presentar a súa quinta novela, Por que as sombras teñen ollos (Xerais). Amigos de Ourense cóntanme que o libro de García Mañá están sendo mercado a pares polos seguidores de Pachi Vázquez, que ansían coñecer o candidato do PSdeG ao Senado pola súa provincia.
Leiceaga e Mañá son exemplos de solidez intelectual. Hainos tamén noutros partidos. Mesmo van ao Parlamento. Carme Adán domina o pensamento feminista, a amplitude do coñecemento literario de Pilar García Negro non ten dúbida e Pedro Puy representa unha garantía en economía e en dereito. De non ser por eles e algúns outros, eu relacionaría O Hórreo coa imaxe daquel conselleiro de Fraga que afirmou nun pleno: «Unha vez lin nun libro...». Un berro opositor interrumpeuno: «Mentira! Di o título!».
En fin, o nivel de lectura comprensiva dos nosos deputados é manifestamente mellorable. Nótase na tribuna, aínda que Beiras eleva a media coa prodixiosa oratoria que amosa en cada performance parlamentario. A Beiras salvouno o paso pola Sorbona, onde traduciu o teatro existencialista. Aposto a que leu La sociedad del espectáculo (Pre-Textos, 2005), un ensaio de Guy Debord que foi clave para o situacionismo. Nese libro, Debord define o leitmotiv do político compostelán: «Todo o que unha vez foi vivido directamente converteuse nunha mera representación». Beiras xa viviu todo en política e agora goza do seu epílogo.
O resto dos parlamentarios vaise defendendo a base dos tópicos, frases baleiras e pedanterías que trituran o sentido das palabras. Deberían informarse por Patrick Marcolini de que «os gobernantes, partidarios da orden, poden atopar nun tratado como A sociedade do espectáculo, escrito para servir a un traballo revolucionario, pistas para seguir manténdose no poder».
Ao comprobar que hai políticos que se animan a escribir novelas, os intelectuais animáronse a exercer a política. Como se Galicia fose o escenario dun docushow como Me cambio de familia. Eu pensaba que ter lecturas e dous títulos de poesía publicados non habilita para opinar sobre o dique flotante de Ferrol ou sobre a renda de integración social, pero debo de estar confundido.
Tamén pensaba que a única partícula do universo que se puede dividir ata o infinito é a esquerda galega, pero naceron movementos contrarreformistas que buscan unificala. O resultado foi positivo. Onde había catorce partidos cativeiros imos ter dúas pequenas candidaturas: unha promovida pola Iniciativa pola Unidade e outra por Encontro Cidadán. As caras recoñecibles nelas son Xosé Manuel Pereiro e Marilar Aleixandre. Ningún dos dous exerce a política a tempo completo.
Os políticos con dedicación exclusiva acabaron por asumir que camuflan a linguaxe con tanto coidado que a sociedade pasou de non comprendelos a ignoralos. Guy Debord auguraba en A sociedade do espectáculo que «a conversa está case morta e logo tamén morrerán os que sabía como facer uso da palabra». Buscaron, logo, alguén que renovase a súa linguaxe gastada e pensaron nos intelectuais; que, outra cousa non, pero vocabulario teñen como para regalar. A remuda produciuse entre os partidos máis necesitados de votos, o que chaman na Radio Galega «a esquerda rupturista». Tras o escenario do rupturismo non paro de atopar os mesmos coroneis de zarzuela e revolucionarios con chaqueta que dirixen a tramoia da esquerda nacionalista dende hai décadas.
Foi unha mágoa que non houbese candidatura de unidade popular —enténdase por popular como a quinta parte dos votantes— porque os intelectuais veñen de largar o manifesto semanal.
Os únicos capaces de comprender o estado das cousas no noso país foron os partidarios de Froilán III, que piden a coroa para o sobriño do rei Felipe. Eles entenden que vivimos na política do espectáculo e anda recreándoa con humor. Debord recoñeceríaos como novos situacionistas. Espero que presenten candidatura. Que conten cun voto.