AS FRASES ANIMOSAS DE PAULO COELHO

XABIER M. mandoume un whatsapp o domingo pasado para contarme que unha editorial lle pedira unha novela sobre Os Irmandiños. Para min, foi unha sorpresa en cadea: non sabía que quedasen autores con ánimos como para ficcionar a Historia, mesmo estaba convencido de que a escrita de novelas fora substituída pola escrita de frases breves e ostentosas no Twitter, Dubidaba de que seguisen existindo editores que pedisen a ninguén que escribise libros.
Non contestei á mensaxe nin sei se me requiría admiración ou repercusión na prensa porque estaba lendo Las bodas de Figaro, de Pierre Beaumarchais (París, 1732-1799). A trama comeza coas feromonas do Conde de Almaviva excitadas. O nobre pretende exercer o dereito de pernada coa súa servinte Susana antes de que case con outro criado, Fígaro. Beaumarchais trata con humor de vodevíl a pretensión violadora do nobre. A trama hai que situala no seu contexto para comprender que fose tratada coma un manual de crítica ao Antigo Réxime pese ao anecdótico da historia. Foi censurada por Luís XV en Francia. O escándalo veu producido porque Beaumarchais pon a servinte e conde no mesmo plano. Escrita en 1772, non se tolerou a súa representación nun teatro ata 1775 e a súa publicación ata 1778, un ano antes da Revolución Francesa. O líder político Georges Jaques Danton asegurou que «Fígaro acabou coa nobreza».
Daquela, os novelistas e os dramaturgos aínda alentaban as inquedanzas sociais. Tantas alentaban que Xosé II de Austria, un monarca progresista, prohibira que se vise nos escenarios. De feito, Mozart traballou en secreto con ese texto para a súa ópera. Foi unha decisión audaz porque nese tempo as óperas eran encargas de reis ou nobres. O xesto significaba que estaba afirmando a súa independencia profesional.
A proposta que lle fan ao meu coñecido ten como sostén a Revolta Irmandiña do século XV. Como non temos unha fazaña bélica máis moderna, seguimos relatando aqueles feitos como se tivésemos asistido a eles nun teatro á italiana, contámola con viveza de cuarta parede.
Non respondín ao whatsapp. Soamente faltaba que interrompese a lectura de Beaumarchais para atender un requirimento nun móbil. O meu comunicante tomoumo a mal porque evitou insistir.
Os rapaces dos 80 acadabamos o atontamento ideal dos sábados namorando ou bebendo cervexa nunha proporción inasimilable polo noso tamaño e idade, pero agora a xente consinte en idiotizarse con frases de Paulo Coelho para superar o desánimo, emoticonas chispeantes e vídeos de gatiños. De nada serve escribir textos longos se pretendes ser considerado polo teu tempo e o teu país. Nin sequera ficcións irmandiñas co ton de Braveheart. Xa cho advirto, Xabier M.
Todo isto está xenerando entre os escritores novos que se exhiben nas redes sociais a teoría de que «hai que escribir contra o público». Aínda llo preguntaba Pedro Simón ao novelista Martín Caparrós en El Mundo. Atopei a entrevista o luns en Twitter. «Hay que escribir conta el público entendido como unha abstracción mensurable en número de clics», contestou Caparrós; sen luminosidade, pero co aspecto do razoable.
Os autores que teñen o meu enderezo non cansan de mandarme os seus libros, que están cargados de elementos irritantes coma esas faixas que constatan o número de edicións que venderon. Ignoro como desactivalos porque non se dan por aludidos nin cando lles dou a entender que soamente me apetece ler as argalladas frívolas de Beaumarchais ou a solidez dramática de Richard Ford. Por culpa das novelas que me chegan á casa, hai unha loita de titáns entre a miña muller e o carpinteiro, un home pausado ao que non ceso de encargarlle andeis e librarías discretas.
O venres volvín lembrar o whatsapp que dera en vía morta porque apareceu de novo Martín Caparrós. Foi ese día cando reparei en que vén de publicar a ficción Echeverría (Anagrama). O escritor bonaerense é un deses centos de autores que presumo interesantes aos que non lin porque non paran de chegarme whatsapps desafiándome con éxitos alleos.
A Caparrós non lle gusta a ficción ambientada no pasado lonxano. «La novela histórica es el refugio más canalla», é a frase do autor bonaerense que no se molesa en argumentar. Se me atopo algún día con Xabier M. e perdoa a miña soberbia de desprezalo, recomendareille que se deixe de épicas irmandiñas e lea as novelas de Richard Ford protagonizadas por Frank Bascombe e publicadas en español por Anagrama.
O escritor norteamericano foi recoñecido o mércores co Premio Princesa de Asturias, un galardón que eu viña tomando tan en serio como os whatsapps ou os sorteos de noites de hotel que tratan de distraerme no Facebook. Pero, como excusa para volver a ler a Richard Ford, pareceume un sinal ineludible que me mandaban os astros.
O xoves fun comprar El periodista deportivo, que era a novela de Frank Bascombe que me faltaba. Nese texto espero atopar o que definiu Richard Ford como boa literatura: «Personaxes, puntos de vista e temas». Non os busquen en Facebook. Está ateigado de frases trascendentais de Paulo Coelho como esa que di: «Hai dúas palabras que che abrirán moitas portas nesta vida: tire e empuxe».