A NECESIDADE DE CASAR PARA GOZAR O DIVORCIO

O MES PASADO apareceu o terceiro coche más importante da historia do cinema, xunto co Aston Martin que conduce Sean Connery en Goldfinger e o Porsche 550 Spider no que James Dean evitou frear a tempo. Refírome ao Triumph Tr3 negro no que Marcello Mastroianni atravesa en La dolce vita a noite feliz que era Roma no ano 1960.
Un coleccionista italiano andaba na busca dese modelo e atopouno en internet. Investigando, soubo que o automóbil fora mercado en 1959 pola produtora de Fellini. Soamente o despistaba a cor: o bárbaro do propietario repintárao de branco ignorando a importancia do coche.
Agora no verán, cando quedo desasistido pola familia, abro a ventá do salón para convidar a que entre o remanente da calor do día e poño unha película. Preferiblemente será tan vella que terá sido rodada en branco e negro. Tras ler a noticia do marabilloso reencontro entre o Triumph de Mastroianni e a sensibilidade, volvín ver La dolce vita.
Teño lido máis veces das que podo soportar que ese filme non ten trama, que esa crónica das noites que disfruta un xornalista da alta sociedade á luz das farolas de Roma é unha frivolidade. Nese punto, os críticos vaticanistas interpretan a cinta coma unha denuncia do abismo moral polo que se move o protagonista e os críticos mundanos enfócano como unha celebración epicúrea.
Cando penso en La dolce vita, penso nun home contento que se pregunta pola fondura e a obsolescencia da felicidade. Para responderse, vai comparando o seu xeito de vivir con outros. Percibe que a familia tradicional non lle interesa —nas escenas nas que fuxe da súa muller— ou é un engano —na noite que pasa co pai—, denuncia que a relixión se convirta en espectáculo —coa escena da aparición da Virxe—. A riqueza resúltalle soporífera, como comproba cando vai de festa ao pazo dos aristócratas, sabe que non pode corromper a beleza inocente dunha rapariga e mira a natureza —encarnada por un peixe horrible— entre sorprendido e repugnado. Ao cabo, Marcello acaba convencido de que a súa felicidade depende do seu egoísmo, da súa capacidade de «deixar a xente á súa sorte, de abandonar o inferno da compaixón», como lle explica o vello escritor que protagoniza La última palabra (Anagrama) ao xornalista que quere facerlle unha biografía.
Nesa novela de Hanif Kureishi faise un retrato inmnisirecorde de V. S. Naipaul baixo seudónimo de Mamoon Azam. Harry, o periodista, explica que o seu biografado pensa que «o escritor debe convertirse no mesmísimo demo, un perturbador de soños e destrutor de fatuas utopías, o portador da realidade e rival de Deus no seu desexo de forxar mundos». Naipaul é afinadamente cruel coas persoas que o queren, pero a visión do biógrafo non é obxectiva. Está certo de que «a literatura é un campo de batalla». Para argumentalo, recurre á anécdota afirmando que «Proust torturaba ratos e doou todos os mobles da familia a prostíbulos. Dickens emparedou a súa esposa e impediulle ver aos fillos. Mentres Sartre vivía coa nai, Simone de Beauvoir facíalle de proxeneta conseguíndolle rapaciñas. John Cheever merodeaba os aseos públicos, cheirando presas, antes de volver coa muller. P. D. Wodehouse fixo programas de radio loando aos nazis. Dúas amantes de Ted Hughes suicidáronse». A conclusión é que «ningunha persoa honrada empuña unha pluma».

A noite de xoves abrín a ventá do salón e mirei Alta fidelidad, de Stephen Frears. A película —baseada na novela homónima de Nick Hornby— trata sobre o propietario dunha tenda de discos, tan exquisito nos gustos musicais como incapaz de conservar unha relación. A historia vai, explicada grosso modo, dun mozo que se ama tanto a si mesmo que non soporta estar rodeado de mulleres que amaron, aman o amarán outro homes. O protagonista de La última palabra tampouco se preocupa diso, aínda que non se debe tanto a que teña a madurez abonda como a que reuniu a suficiente cantidade de cartos e de fama.
O triunfo artístico adoita ser proporcional aos sacrificios que se fan nos altares domésticos, mesmo nas cociñas. Hai noites de verán nas que, no canto de ver películas, programo unha sesión de restauradores que contan como fracasaron e se resarciron gañando estrelas Michelin, Chef’s table.
O mércores estiven vendo o espazo dedico ao setentón Francis Mallmann, un cociñeiro tan xenial como miserable. Mallmann vive e cociña nunha illa retirada da Patagonia. Os fillos do primeiro matrimonio, xa adultos, queixábanse nula estabilidade que lles brindara por culpa da vontade caprichosa coa que abría e pechaba restaurantes. Os fillos do segundo, aínda demasiado pequenos, unicamente poden velo 10 días ao mes. Cando se trata a paternidade no documental, Mallmann aguanta as bágoas para confesar: «Para triunfar tes que ser egoísta». Esa frase lembroume á liña de diálogo dunha divorciada en La dolce vita: «Separarse é marabilloso, pero, para experimentalo, primeiro tes que casar».
Mamoon Azam, o escritor que aparece na novela de Kureishi, sabe expresalo dun xeito menos cínico. Explícalle ao seu biografo: «vostedes e máis eu estamos unidos polo mesmo interese: eu mesmo».