Manuel María

A MIÑA NAI chámase Itziar, pero un funcionario dos anos 30 cunha ringleira de formigas camiñándolle sobre a boca dedidiu que Itziar non era un nome, era un ladrido vasco. O señor gris perla improvisou un bautismo civil e secreto, como se ela fose criptoxudea. Puxo María Jesús na partida de nacimiento e esmagoulle o selo da aguia coa cabeza virada. Ignoro o nome que figuraba no carnet de identidade de Francisco Umbral, que se chamaba, de nome burocrático, Francisco Alejandro Pérez; pero a miña nai optou por Itziar como... [Lire la suite]

"HAI QUE SALVAR a Rilke", escribiu a princesa Maria von Thurn und Taxis no seus diarios (Alianza) en 1916, décadas antes de que Spielberg copiase a frase para salvar o soldado Ryan. A nobre eximiu o poeta da obriga de marchar co exército austrohúngaro para abatir inimigos rusos, segundo conta Adam Zagajewski en Releer a Rilke (Acantilado). Logrou que destinasen ao poeta ao monótono e seguro Arquivo da Guerra de Viena. A princesa admiraba a Rainer Maria Rilke, pero non se resistía a dirixirlle cartas chamándoo Doutor... [Lire la suite]

A ESTA ALTURA desa superprodución fílmica que é o Día das Letras Galegas coñezo as escenas de memoria. Como hai tantos lucenses que escribiron ben e outros que o fixeron decentemente teño asistido a unhas cantas celebracións. Non me queixarei. Divírteme. Hai rutinas que se repiten cada 17 de maio, cando conflúen no lugar sinalado pola providencia da Real Academia Galega os donos da cultura e os detentadores do poder cultural, que case nunca son os mesmos. Asisten amigos, admiradores e sentidores do homenaxeado. Asisten veciños... [Lire la suite]

  Galicia vén de superar a súa maior crise cultural. Pese a que os madaríns estaban en Bos Aires e os apóstoles, en Michigan, as bibliotecas e os Burger King seguiron funcionando. Os devotos da cultura galega pasamos quince días de desasosego. Os cinco mandaríns que enfían e desafían todo congreso, debate ou publicación desapegaran da Lavacolla para saciar con garrafas a sede de coñecemento sobre Galicia que percorría inconsolable a Feira do Libro de Bos Aires. Ao tempo, a nosa ducia de apóstolos collera rumbo ao norte... [Lire la suite]

A POUCO ESTIVEN de deixar en branco esta crónica sobre a deriva cultural do país durante cada semana. Despois reparei en que mandar a imprenta unha páxina en branco suporía imitar os xornalistas futbolísticos cando contan o partido de dous equipos ansiosos dun empate na última xornada de Liga. Sería irresponsable. A actividade de Galicia no ámbito cultural converteuse nun bucle de lembranzas que avanza de Día das Letras a Día das Letras. Esta semana tivemos por maiores novidades varias presentacións de libros sobre Manuel María e a... [Lire la suite]

O HISPANISTA Stanley Payne denunciaba o venres que «en España se usa la Historia para fines políticos». O historiador reprochábao ao vento como se fose unha singularidade española. A seguir, defendía que Franco deu o seu golpe de estado sen querer, porque en África o ocio era moito e a calor pesada, porque pensou que desatar o monstro bélico era o xeito máis rápido e cómodo de atravesar o Estreito de Xibraltar. «Le parecía algo poco viable y decimonónico», asegura Payne. Ben, o xeneral formouse nunha academia militar cun programa de... [Lire la suite]

(Crónica publicada no suplemento Táboa Redonda de El Progreso) A ACADEMIA GALEGA indicou en xullo o tema para a redacción que escribiremos nesta volta ao curso escolar: Manuel María. Tras o anuncio, a intelectualidade marcha de vacacións. Ao cabo, a cultura galega vive rexida polo calendario escolar ao ser unha creación de profesores que buscan distraer á elite burguesa e culta. No verán retírase para durmir unha longa sesta de pedra e cede os focos a compañías circense-musicais: Panorama, París de Noia, Combo Dominicano,...... [Lire la suite]

A heroica cultura de Galicia durmía a sesta cando un tremor a axitou: a Real Academia Galega (RAG) acordou dedicar as Letras Galegas a José Filgueira Valverde. Como golpe de efecto é insuperable. A Academia, resignada a ser administradora concursal da nosa cultura, escolleu unha Conchita Wurst, a súa señora con barba, a súa figura discordante, para gañar a Eurovisión do 17 de Maio. Os candidatos eran cinco. Tres xerarían tensión -Filgueira por franquista, Manuel María por nacionalista e Carvalho Calero por reintegracionista-.... [Lire la suite]

Hai un chiste do que tiro con recorrencia para xustificar a miña desafección pola lectura de poesía. Alego que o médico tenma prohibida poque me perturba o equilibrio da tensión. A broma, como consecuencia da súa reiteración, volveuse realidade. Levo unha semana coa tensión propensa ao xigantismo. Non fumo, raramente bebo alcool; a causa é ben outra. A culpa é das Letras Galegas, en xeral, e de que llas dedicasen a un poeta lucense, en concreto. Xosé María Díaz Castro, natural de Vilariño dos Cregos, en Guitiriz, provocoume unha... [Lire la suite]

  NA PRIMAVERA de 2008 atopei un cantante lucense saíndo da sucursal de Caixanova na rúa da Raíña. Andaba nervioso, como se calculase feitos inanes, como se o seu equipo ía gañar a Liga ou algo igual de trascendente na súa economía. Confesoume que estaba formulando hipóteses sobre as Letras Galegas. «Álvarez Bláquez non foi mal homenaxeado», retruquei como se soubese moito sobre o editor e poeta. Miroume como se eu fose o modelo para crear o parvo universal. «A miña preocupación non é este ano, senón o vindeiro», confesou... [Lire la suite]