UN PASEO POLA MORTE ALLEA
UNHA VEZ atopeime tres gardas civís con chaleques antibalas encarándonme cos seus cetmes e un can. Parapetáranse tras unha curva boscosa nun desacostumado paso fronteirizo hispanofrancés. O que mandaba díxome de baixar do Renault 5 e abrir as portas todas. Colleume a documentación, achegouse ao Nissan para chamar pola emisora. Semellaban estrañados. «Que fai por aquí?» «Estou dando unha volta»,mentínlles evitando que agromase a vergoña de explicarlles de que estaba practicando turismo literario tras ler Desde la vuelta del camino (Caro Raggio Editor), de Baroja. Ese apuro arrincoume a pulsión por coñecer escenarios literarios, como tumbas de escritores. Con todo, seica o destiño do bo necrófilo literario é París, onde compiten o recollemento de Montparnasse e as fichaxes estrela logradas por Père-Lachaise. Malia discrepar da devoción polo sartegos e de poñerme roibo con aquel paseo triunfal cos restos de Castelao, entendo o que afirma Cees Noteboom en Tumbas (Siruela), de que «dentro delas non hai nada, pero serven para rememorar». Acepto, daquela, que os nosos persoeiros sexan soterrados nun lugar solemne como o Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval. Segundo unha sentenza, ese ámbito debe ser xestionado pola Igrexa. Confío en que a institución actúe con sensatez habilitando o tempo e o espazo precisos para que poidan ser visitados. Eu, pola miña banda, gardo un exemplar Zalacaín, el aventurero para distraer a viaxe derradeira mentres leo iso tan bonito que escribía Baroja de que na tumba do seu heroe había sempre pousadas tres rosas, que se mantiveron frescas durante moitos anos.