A Deputación Provincial da Coruña sacou o Premio González Garces de poesía a Eduardo Estévez e concedeullo ao finalista, Xabier Lama, despois de que este denunciase que o texto de Estévez estaba xa publicado na rede.
Commentaires sur A DEPUTACIÓN CORUÑESA SACA UN PREMIO A ESTÉVEZ
- A opinión de Fernán VelloPor petición expresa do poeta Eduardo Estévez, accedo a realizar este escrito en relación coa impugnación do fallo do XIV Premio de Poesía Miguel González Garcés e como “anexo” da alegación realizada polo autor.
Na Base Primeira do Premio dise textualmente que “poderán optar ao concurso tódolos autores de calquera nacionalidade, que presenten obras inéditas”. Ao non incluír, xunto á denominación “obras inéditas”, as especificacións “na súa totalidade” ou “no seu conxunto”, enténdese que a obra presentada puidera permitir a inclusión de textos poéticos parciais anteriormente “recitados” en público ou mesmo, como é o caso, reproducidos, parcialmente, através dun formato electrónico en Internet. A obra presentada, como tal, é inédita: non viu a luz como tal anteriormente. Iso é o que entendo eu. E así o fago constar.
Miguel Anxo Fernán Vello
A Coruña, 13 de Xuño de 2008 - as leas da poesiaDemasiadas veces perdemos o noso tempo ollando para os de fóra e indignándonos por palabras no aire que pronuncian persoas como Steiner, deixamos correr os días en disputas decimonónicas en vez de mirar para dentro, para nós mesmos. E seguiremos así porque é a nosa natureza minifundiaria de matar ao próximo.
Asistimos, mais uma vez, a unha vella reclamación da denominada xeración dos 90: a renovación das formas, dos contidos, e novos espazos para a poesía. E asistimos, mais unha vez, á oposición dos centros literarios que temen morrer a mans dos fillos.
Eduardo Estevez incorpora, en xaneiro de 2006, unha tradición, amplamente desenvolvida noutras literaturas, á nosa: a participación do lector nos procesos de producción. Abre un dos primeiros blogs no noso eido cultural con esta temática. Grazas a el puidemos achegar os nosos comentarios, alterar liñas enteiras dos poemas ou propor ideas. Precisamente, esta innovación literaria é o argumento central polo que agora se lle retira o XIV Premio de Poesía Miguel Gonzalez Garcés.
Se, desde o ponto de vista filolóxico, é inadmisíbel confundir proceso poético de producción con obra ou produto final, desde o punto de vista do receptor non cabe máis do que pensar que sempre seremos unha literatura minifundista baseada no escurantismo. Por que? Pois porque se unha serie de persoas especializadas en litertura se deixan influir polas leas do sistema ata o punto de rexeitar os propios principios da escrita, que nos queda?
A poesía como xénero non é unha insipiración das musas senón o froito dun traballo de anos e anos, de longas sesións de correccións nas que unha coma ou un punto cambian completamente o significado do verso, na que un acento varía a métrica, na que unha grave altera a rima... se son os propios xurados e especialistas da literatura os que confunden o proceso poético co producto, se son eles mesmos quen negan o seu propio traballo formado e especializado afirmando que un bosquexo inicial é o mesmo do que unha obra editada, que nos queda?
Moi sinxelo: unha literatura que non se recoñece a si mesma co rango de producción especializada, un oficio sen rigor. Un escritor non é máis do que un instrumento dos deuses que non precisa ter unha formación que distinga elementos tan básicos como obra e rascuño, o escritor é aquel que decide o que o lector debe recibir...
Pois como lectora, como filóloga, négome a que me prohiban incluir os recursos da miña época na escrita (internet, os blogs,...), como lectora desexo unha formación literaria axeitada de aqueles aos que lles axudo a reclamar os seus dereitos de autor (os dereitos conlevan deberes) e como lectora expreso a miña indignación ante aqueles que prefiren gañar nos despachos o que non son capaces de gañar coa súa obra ainda que sexa a custa dun compañeiro de profesión.
Que nos queda? o minifundio literario. - O informe de XeraisA petición de Eduardo Estévez, autor do poemario Construcións, galardonado coa XIV
edición do Premio de Poesía Miguel González Garcés, emito este informe editorial con
motivo dunha impugnación do fallo do premio baseada en que o devandito poemario non
é inédito.
1. En ningún caso pode entenderse o blog «En construción» como un libro dixital. En
primeiro lugar, un blog non responde ao que desde o punto de vista profesional os
editores entendemos por «edición dixital» (formatos de texto dixitalizado, sometido
a un proceso de edición e preparado para a súa descarga nun ordenador, pda,
teléfono móbil ou libro dixital, como adoitan ser os pdf ou os .doc). Por outra
banda, as propias normas de estilo da ortografía técnica na edición indican que se
debe empregar a cursiva para os títulos de obras literarias (tanto en formato papel
como en formato dixital) pero que se deben empregar a redonda para os nomes
dos blogs.
2. Entendo que o poemario Construcións é unha obra inédita, aínda que sexa o
resultado dun proceso creativo público, transparente e participativo. O que o autor
fixo público en todo momento foi o proceso creativo do libro («En construción»),
diferenciado do resultado final, que foi produto dese proceso creativo e que se
mantivo inédito e con distinto título (Construcións).
3. Entendo que a apertura pública do proceso creativo «En construción» foi unha
iniciativa soprendente e desconcertante, por novidosa, pero orixinal e valente, na
medida en que fai público o proceso creativo, cunhas características definitorias
propias que o distancian significativamente do resultado final, Construcións.
Trátase, daquela, dun procedemento literario, pero en ningún caso dunha obra
literaria. O que autor fixo público foi a súa estratexia narrativa para a construción
dos poemas, pero non o produto final do proceso creativo, que permaneceu
inédito.
4. Valorando o carácter novidoso e audaz do procedemento, e a súa diferencia
significativa co resultado final, consideramos que en ningún caso debe ser
penalizado, porque non se dan as circunstancias requeridas para facelo; desde o
punto de vista da edición non incumpre as bases do premio.
E para que así conste, asínoo, en Vigo, a 17 de xuño de 2008
FRAN ALONSO
Subdirector para a Edición Xeral
Edicións Xerais de Galicia - Construir com EduardoPor sorte para nós, e para Eduardo, seremos muitas as pessoas que seguiremos a construir com Eduardo umha literatura na que estas cousas nom sejam mais que contos de velhos.
Lama vai conseguir várias cousas:
- Passar a história por ser o ganhador que nom ganhou o González Garcés deste ano.
- Enterrar o prestígio dum bom prémio literário.
- Descubrir quanta merda pode haver baixo umha decissom dum juri dum prémio literário.
- Por em evidência que a poesia nom se leva bem com a burocrácia e os gabinetes jurídicos.
- etc...
Lamentável.
Se calhar, é hora de irmos pensando em que significa realmente toda essa palavraria dos "direitos de autor". - Anda a cultura revoltaPoñéndome literario o asombro que inunda a alma con esta nova é comparable á visión dunha alma baleira; poñéndome arrabaleiro (como realmente son) direi que flipo con como se revolve ultimamente a cultura.
O meu humilde apoio ao señor Estévez que demostra ser todo un cabaleiro no seu escrito. E un par de apuntamentos:
En primeiro lugar. A poesía é un xénero difícil o seu público é acérrimo mais escaso, isto implica que o único reoñecemento que pode ter un poeta pasa, necesariamente, pola vía dos premios. Non obstante nos últimos anos, a revolución tecnolóxica permite a moitos autores publicar dun xeito sinxelo, ben sexa a través dunha bitácora ben a través dunha páxina persoal. Considerar que a obra que aparece nun deses medios é unha obra editada desmerece, mesmo insulta, a todo o colectivo editorial e o seu traballo.
En segundo lugar. Lanzo agora unha pregunta. O precedente creado por esta decisión podería chegar a acabar cos certames literarios no noso país? Eu persoalmente coido que non, mais si establece perigosas implicacións para os premios literarios. Especialmente se coñecemos o intrincado das relacións literarias na nosa terra. Poderiamos chegar ao momento de que se recusen membros dun xurado? poderá chegar o momento no que algún colectivo considere discriminatorio que un certame esixa que a lingua dunha obra sexa o galego? Agardo que todo quede nunha anécdota.
Por último. Unha puntualización na que probablemente estea equivocado, mais un accésit non é un segundo premio. Tal e como recolle o dicionario da Real Academia Galega: Accésit s.m. Recompensa inferior ó premio, que se concede nun concurso.
Polo tanto, creo, a descualificación do cabaleiro Estévez do premio González Garcés non implica que o señor Lema se aupe ao primeiro posto, senón que este debera quedar deserto. - Non digo que Estévez non teña razón, que na miña opinión a ten, pero non entendo unha cousa: di que non pretende "obter nos despachos" o premio e acepta "a decisión do xurado", pero resulta que xa lle pediu a un membro (un que se saiba) do xurado que fixera un pronunciamento público ao seu favor e solicita un informe editorial a Xerais coa mesma intención. Non sei, claro que ten todo o dereito a defenderse dentro das posibilidades que teña ao seu alcance (o mesmo dereito que ten Lama a presentar alegacións, of course), pero queda igual de feo, non?
- O informe...Até onde eu entendim, percebe, Eduardo solicitou o informe de Fran Alonso no proceso anterior à última decissom do juri. Quer-se dizer, fazia parte das suas alegaçons à alegaçom apresentada polo senhor Lama. Nom é solicitado depois do juri ter tomado a decissom.
O de Lama nom tem nome. Ou sim, mas bem feio. - antes de falar...percebe, antes de falar era bom informar-se. os informes técnicos a fram alonso, miro vilhar e miguel anxo fernam velho solicitou-nos estévez, tal e como disse igor, para acompanhar as alegazons que lhe requeriu a deputazom no seu dia. e, que se saiba, posteriormente ao primeiro falho ou á presentazom da impugnazom alá por maio, ele nom falou con nenhum dos membros do júri sobre este tema ou nenhum outro. é bom saber do que se fala antes de lanzar acusazons que opaquen o comportamento duma pessoa. acho que se duvidas na sua página web tens o correio e podes experimentar a perguntar-lhe estes detalhes antes de falar sem conhecimento.
- antes de falar...percebe, antes de falar era bom informar-se. os informes técnicos a fram alonso, miro vilhar e miguel anxo fernam velho solicitou-nos estévez, tal e como disse igor, para acompanhar as alegazons que lhe requeriu a deputazom no seu dia. e, que se saiba, posteriormente ao primeiro falho ou á presentazom da impugnazom alá por maio, ele nom falou con nenhum dos membros do júri sobre este tema ou nenhum outro. é bom saber do que se fala antes de lanzar acusazons que opaquen o comportamento duma pessoa. acho que se duvidas na sua página web tens o correio e podes experimentar a perguntar-lhe estes detalhes antes de falar sem conhecimento.
- antes de falar...percebe, antes de falar era bom informar-se. os informes técnicos a fram alonso, miro vilhar e miguel anxo fernam velho solicitou-nos estévez, tal e como disse igor, para acompanhar as alegazons que lhe requeriu a deputazom no seu dia. e, que se saiba, posteriormente ao primeiro falho ou á presentazom da impugnazom alá por maio, ele nom falou con nenhum dos membros do júri sobre este tema ou nenhum outro. é bom saber do que se fala antes de lanzar acusazons que opaquen o comportamento duma pessoa. acho que se duvidas na sua página web tens o correio e podes experimentar a perguntar-lhe estes detalhes antes de falar sem conhecimento.
- Francisco Castro e os recitaisFrancisco Castro introduce no debate unha cuestión que me interesa grandemente: os poemas lidos en recitais que logo se inclúen en libros que gañan premios. Copio do seu blog, A Canción do Náufrago II:
"Contra a metade do serán recibín, por vía dun xornalista, a nova de que ao poeta Eduardo Estévez viñan de retirarlle o premio de poesía González Garcés, que lle deran en Maio, por mor da impugnación que o escritor Xavier Lama, que quedara finalista, fixo argumentando que parte dos poemas xa se puideran ler no blog de Eduardo, "En construción".
A blogosfera leva toda a tarde falando do asunto. E eu xa non podo argumentar mellor do que o fixeron outros moitos. Se cadra, reiterar.
Non se entende a argumentación para quitarllo xa que no blog de Eduardo Estévez só se amosaron borradores dos poemas que despois formaron - e só algúns, insisto, non todos - o libro presentado e escrito algún tempo despois de pechar o experimento ( novidoso, fermoso, moderno, interesante... ) de ir facendo ese "work in progress" de ir escribindo diante dos internautas, alimentándoos de palabras e retroalimentándose deles. O xurado, seica, escolleu a mellor obra de todas as que se presentaban, pero gaña a segunda, a de Xavier Lama, que quizais é moi boa, non o sei, por que non, pero o que si é certo é que a de Eduardo, para ese xurado en concreto, era a mellor de todas.
Por outra banda, todos sabemos de poetas que teñen gañado premios con textos que, quizais, foron lidos en recitais. ¿Deixan daquela de ser inéditos?
Se agora vou eu e digo que estou a escribir unha novela ( estou improvisando ) na que un jipi toma LSD nas Cíes e vai contando que ve a Xulio César loitando contra dunha vieira amnésica, e o poño aquí, e despois escribo a novela e me presento a un premio, ¿teñen que quitarmo?
En fin, mellor deixalo. Coido que quitarlle o premio é un erro enorme. - Xosé Manuel Eyré entra na interesante cuestión de que as diferenzas libro/blog logo desaparecerán. Plaxio de Ferradura en Tránsito:
"A noticia da retirada a Eduardo Estévez do González Garcés preocúpame. E moito. Non exactamente pola equiparación entre libro e bitácora. Unha convención máis. Que, seguramente, non durará, porque, entre outras cousas, iso vai estar en función do que interpreten outras comunidades, outros sistemas, outras literaturas. Está claro que, se esa equiparación só se sostén aquí, dá co cu no ferrado.
E é que sobre esta equiparación, ou diferenciación, hai moito aínda que reflexionar. Reflexións que abalan, que dinamitan a estrutura do que comunmente chamamos literatura. Concepto que agrada unha nova definición. Xa. E a revisión dese concepto afectará tanto as denominados, convencionalmente, xéneros literarios como aos non literarios.
Simplemente porque as novas plataformas fan posíbel un novo tipo de libro, libro dinámico? Xa é abondo. Pero tamén porque as novas plataformas esixen unha NOVA FORMA DE LER. Téñoo comentado nesta bitácora, por suposto tamén é unha das cuestións sobre as que reflexiono na primeira parte do Nin che conto (de próxima a parición). Para nós, os galegos, resulta fundamental adiantarnos na difusión, estudo e uso consciente da nova forma de lectura.
Comprendo a Eduardo Estévez. Lamento a decisión do xurado, que me gustaría for máis valente.
Comprendo a Eduardo Estévez. Os informes técnicos de Miro Villar, Fran Alonso e Miguel Anxo Fernán Vello son moi clarificadores.
Aínda habería que ter en conta outro factor: a posibilidade de acceso universal, que calquera lector que quixera lelo puidera. Factor ligado estretisimamente á distribución, inclusive ao que recentemente me referín como as dáus culturas galegas, de Lalín ao Padornelo e de Lalín a Vilagarcía. E é que estamos cansos de saber de libros que foron editados mais non distribuídos, e fican, secuestrados ao lector, neste almacén ou naquel andel.
É dicir, un libro, co seu número de rexistro, isbn e todo o que queiran, nesas circunstancias mentadas, só pode considerarse tecnicamente editado, tecnicamente, non efectivamente porque o lector non puido ter acceso á súa mensaxe.
Pois co de Eduardo Estévez pasa máis ou menos igual. Non todos os potenciais lectores puideron ter acceso ao contido do libro. Nin sequera pode considerarse que sexa o mesmo texto ( e velaí, deduzo, que por iso Eduardo Estévez o presentou a concurso). Vén a miña memoria Novoneira. Estévez fixo, cos medios de hoxe, o que facía Novoneira no seu tempo. E Novoneira ( Novoneira, Pondal, tantos...) era ben consciente de que NUNCA era o mesmo texto. Aínda que estivera constituído polas mesmas palabras, o contexto significativo, o semántico, era outro alí onde reescribira dito texto.
Quen asegura, alén diso, que non existe máis que un Eduardo Estévez, poeta?
Era Pessoa un poeta ou foi varios?
Tampouco quero perderme nestas reflexións de urxencia, por forza moi parciais, moi categoriais.
Si que teremos moito que reflexionar. Sobre as plataformas librescas. Sobre o novo tipo de lectura. Sobre o concepto de autoría. Inclusive sobre o concepto, cada día máis obsoleto, de plaxio. Pero hai que facelo mirando cara adiante. Resolucións como esta, que discuten as novas plataformas e se aferran "aos conceptos tradicionais", desde logo representan ningún chanzo evolutivo senón máis ben todo o contrario.
Escribo isto e póñome na pel dos membros do xurado. Para eles, todos de recoñecido prestixio e competencia, non era nin o momento nin o lugar no que poñerse a dilucidar sobre o novo canon e cousas polo estilo. Comprensíbel.
E está claro que o mellor poemario era o de Eduardo Estévez, se cadra, non o poño en dúbida, non o lin, o de Xabier Lama tamén é un bon poemario, mais na confrontación de textos gañou o de Estévez. Por algo sería.
((As impugancións sempre me pareceron feas. Cuestionan a boa vontade ( e saber) do xurado. Na miña opinión, en casos de que probadamente non se cumpran as bases, son partidario de deixar deserto o premio. Cantos inéditos teño lido, e sobre eles debatido, que non cumprían as bases!!! Por exemplo no tipo de letra, ou detalles dese estilo...E para o autor seguro que sería unha decepción, senón un fraude, que o xurado non os lera, a pesar de saber que non cumprían as bases...))" - vejo que os mesmos efluvios demoníacos repetitivos andam a saltitar nos nossos computadores...
ainda assim nom acho que sejas opacador porque reconhecer erros é de mui sabios e nom é de extranhar que os dixo-me dixo-me cheguem de toda a parte... já escutas-te aquele que dizia que sara mago mudara de género... saudos - Ferrreiro dá no cravoAlfredo Ferreiro fala do Caso Garcés e dá no cravo: Lama tivo acceso ao poemario premiado, que se entende que soamente podía coñecer o xurado. Collo e copio do seu blog, O Levantador de Minas.
"Sobre o Premio de poesía M. González Garcés
By Alfredo Ferreiro | setembro 24, 2008
Queremos ir ao Céu, mas não queremos ir por onde se vai para o Céu.
(Padre António Vieira)
Creo que o criterio que primou na decisión última do xuri non foi técnico-editorial nin técnicoxurídico, só o facto de que a obra, dun modo relevante, podía entenderse como claramente exposta ao público antes de enviada ao premio. E isto dá lugar a certas vulgares e contundentes consideracións:
1. O peso consuetudinario. Cantos premios foron outorgados a libros cuxos poemas, ao menos en parte, xa foran publicados en diversas revistas, ou mesmo recitados até a extenuación polo país dos mil ríos e outros tantos poetas? Cantos premios nestas mesmas circunstancias foron apañados polos autores que fan parte dos xuris dos premios actuais? Neste sentido, a valoración de Miguel Anxo Fernán Vello resulta moi consecuente: existe unha perspectiva desde a que isto foi posíbel.
3. A dignidade do xuri. En Vieiros afírmase que: «No texto da impugnación, Xavier Lama denunciaba que "o texto do poemario premiado titulado 'Construccións' está nun blog de Internet desde o ano 2006". O xurado, na súa acta, salienta que "unha grande parte da devandita obra estivo publicitada en formato de edición electrónica e recibiu numerosas visitas e lecturas públicas coa agravante de figurar expresamente vencellada ó nome real do seu autor, durante un longo periodo temporal, feito que o propio autor recoñeceu en declaracións públicas".» Do referenciado dedúcese que:
a) Xavier Lama tivo acceso ao poemario de Estévez para comprobar que os textos eran en certo modo coincidentes cos subidos á Rede, no tempo que transcorre entre a deliberación do xuri e a entrega do premio, agora xa improcedente, ao autor de Construcións. Isto dá a entender que o xuri entregou documentación interna ao autor premiado co accésit para a realización da impugnación;
b) O feito de que os poemas de Estévez estivesen dalgún xeito a disposición pública en nada afectou para a decisión dos xurados.
2. A oportunidade. Se os poemas eran coñecidos nalgunha ou moitas versións e asinados previamente, se foron publicados na web nalgunha das súas versións non pode negarse. Ora, é polo medio do camiño da entrega do premio que deciden desfacer a madeixa? Canto tempo hai que aspectos como estes se cuestionan? Que estan a facer os responsábeis da organización dos premios para evitar a ambigüedade dos regulamentos? Estimo que existen demasiados regulamentos pouco claros porque a práctica até agora fixo prever que os litixios eran improvábeis, acostumados como están os galegos a tomar o que lles dan, sempre contentos ao final porque nada merecen.
3. A desconfianza. Chegan tarde sempre demais as nosas institucións para demostrar que podemos confiar nelas, e tarde chegando promoven a desconfianza tanto nunhas solucións posíbeis canto noutras. Leron as opinións que merecen para a maioría dos internautas do blogomillo a limpeza dos premios literarios galegos? E isto mesmo xa quere espallarse ao blogues, que algúns consideran a facer parte de capeliñas intereseiras: "Não será afinal uma questão de simples simpatias e afinidades de idade, blogueiras não blogueiras? Claro que o nosso sistema tem gabinetes, mas também lobbys muito activos, cada vez mais estruturados, à volta de blogs e as suas comunidades...e este facto era o que queria aqui colocar" (Vieiros). Amigos, isto acontece e non é novo, mais debería ser mudada esta opinión xeneralizada pois sen dúbida é un mal que non permite progresarmos. Como pode facerse? Sen dúbida con procedementos transparentes e rigorosos." - As opinions na redePor muito que miro, nos blogues nom vejo mais que críticas à decissom do juri. Com matizes, com diferências, de diversas perspectivas, mas posturas críticas. Muitos apoios à decissom do juri nom se vem nos blogues. E à postura e actuaçom de X.Lama ainda menos.
Sim, é certo, nos comentários de alguns meios, por exemplo em vieiros, podem-se ver posturas favoráveis ao proceder do juri ou ao X.Lama, mas som os menos. E isso nom significa mais nada quê o quê significa: que entre os blogueiros, as posturas estam maioritariamente, muito maioritariamente, com Eduardo.
Amanha, quinta-feira, parece que sai no Galicia-Hoxe umha notícia sobre o tema onde se recolhem as opinions de diversas pessoas mais ou menos relacionadas com o mundo literário. A ver que se di ali. - vergonhasem uma só razom literária... amedrentaram o júri e por riba declárano na voz de hoje:
Un asesor xurídico da Deputación coruñesa acompañou en todo momento aos membros do xurado e «indicounos que se rexeitabamos a impugnación que presentou o finalista o asunto acabaría nun xulgado, que sería o que tomara a decisión final». - Anda que......1. O peso consuetudinario. Cantos premios foron outorgados a libros cuxos poemas, ao menos en parte, xa foran publicados en diversas revistas, ou mesmo recitados até a extenuación polo país dos mil ríos e outros tantos poetas? Cantos premios nestas mesmas circunstancias foron apañados polos autores que fan parte dos xuris dos premios actuais? Neste sentido, a valoración de Miguel Anxo Fernán Vello resulta moi consecuente: existe unha perspectiva desde a que isto foi posíbel.
Ben, isto díxose máis arriba!. CERTO CERTO.
O asunto é que claro, gracias á informática demostrouse o oscurantismo dos premios literarios, estou por afirmar que se sabía o gañador, ahi está o blog para demostralo, hai feitos fisicos palpables, e Xabier lama puido lelos como os do xurado... logo os do xurado porque ese empeño de non recitificar?¿? E se é unha obra tan boa, pois que a publique Xerais, ou Visor en formato bilingüe, e deixade que a xente honesta coma Xabier Lama siga gañando premios "non dados".
Anda que...... - O informe de Xerais é unha chapuza! DIN ISTO:
""En ningún caso pode entenderse o blog «En construción» como un libro dixital"". MOI BEN PERO SEGUE SEN SER INÉDITO
"" 2. Entendo que o poemario Construcións é unha obra inédita, aínda que sexa o
resultado dun proceso creativo público, transparente e participativo. "" OU SEXA, QUE NON É INÉDITO.
"" 3. Entendo que a apertura pública do proceso creativo «En construción» foi unha
iniciativa soprendente e desconcertante, por novidosa, pero orixinal e valente, na
medida en que fai público o proceso creativo"" ENTÓN BEN QUE PUIDERON PARTICIPAR NEL SAN PITO PATO, JAUREGUIZAR, EU MESMO, MURADO, OS DE XERAIS, XABIER LAMA, EUARDO ESTEVEZ.... CLARO, E NON É INÉDITO.
"" desde o punto de vista da edición non incumpre as bases do premio."" POR INTERÉS TE QUIERO ANDRES.
queda dito.
Nouveau commentaire
O día de hoxe veño a ser informado de que a Deputación Provincial da Coruña decidiu aceptar unha impugnación recibida hai uns meses e que solicitaba que se descalificase o meu libro construcións e se lle retirase o premio de poesía Miguel González Garcés que lle fora concedido.
O argumento da impugnación, presentada polo señor Xabier Lama, é que o libro incumpría as bases da convocatoria por estar previamente publicado no blog “en construcion”.
Como expliquei no seu momento perante a propia Deputación que mo solicitou, esta impugnación carece de toda base legal segundo os seguintes argumentos:
1.O premio, tal e como está descrito nas súas bases e é de público coñecemento, premia unha “obra”. Quer dicir, considera unha “obra” a totalidade do material presentado baixo un título e lema. A “obra” presentada a concurso é rigorosamente inédita.
2.Existe, efectivamente, un blog, titulado “en construción”. e co seguinte subtítulo: “bitácora da construción dun libro de poemas”. A existencia deste blog era pública antes da convocatoria do premio e, como pode comprobarse, non a ocultei en ningún momento. En todo caso, o que se publicou neste blog é unha descrición do proceso de produción da obra. Non é un libro, senón unha bitácora, un diario. Acompañando esta bitácora é posíbel consultar borradores de algúns dos textos que compoñen a obra pero non todos os textos nin as súas versións finais. O poeta e investigador Miro Villar explica claramente, nun informe técnico que emitiu nesta oportunidade, que “é axioma ou principio filolóxico fundamental que as versións anteriores á edición definitiva ou testamentaria por parte do autor teñen a consideración de material de traballo para a crítica textual, mais en ningún caso se chegan a considerar como textos definitivos do autor”. O concepto de “obra”, por tanto, distínguese claramente do seu proceso de produción e nas bases do premio non se indica que o proceso de produción da obra deba ser inédito.
3.Como se pode ver no mesmo blog, a publicación do proceso de produción abandonouse o 1 de maio de 2006. Un mes despois (o 13 de xuño) déixase constancia dun período de reflexión sobre os textos e, posteriormente (o 25 de agosto), infórmase de que a obra sufríu moitas correccións. Dende aquela, como resulta habitual habida conta do tempo transcorrido até a convocatoria do premio, aínda houbo outros procesos de revisión profunda do libro nos que se descartaron poemas e se incluíron outros, ademais de modificarse seriamente a totalidade dos textos. Ningunha destas modificacións (nin a descrición das mesmas nin os textos) foron difundidas no blog ou na miña páxina persoal.
4.Na mesma cláusula SEGUNDA das bases do Premio dise que a Deputación “publicará” a obra premiada. Non se explicita (aínda que queda amplamente sobreentendido) que se trata dunha publicación en papel. Pódese sobreentender, por tanto, que a expresión “inédito” na cláusula primeira se refire tamén a este modo habitual de publicación.
5.Por outra banda, o mesmo informe técnico antes mencionado determina sen que caiba lugar a dúbidas que, “só recibe consideración de obra édita aquela que posúe o seu correspondente rexistro, quer no ISBN quer no Rexistro da Propiedade Intelectual, e calquera outra obra sen o devandito trámite sempre adoita considerarse como inédita”.
6.Existen hoxe en día diversos métodos de edición de libros dixitais. Como se explica na Wikipedia (http://es.wikipedia.org/wiki/Libro-e#Formatos_de_archivos_de_eBook), os formatos comunmente utilizados para este soporte son DOC, PDF y LIT. Nin o blog nin os textos incluídos na páxina web utilizan calquera destes métodos. En todo caso, pódese consultar os arquivos do ISBN para ter constancia de que non existe rexistro da edición de ningunha obra ao meu nome en formato papel ou dixital que poida significar un incumprimento das bases do premio. Outro informe técnico, neste caso do poeta e editor Fran Alonso, explicita: “En ningún caso pode entenderse o blog «En construción» como un libro dixital. En primeiro lugar, un blog non responde ao que desde o punto de vista profesional os editores entendemos por «edición dixital» (formatos de texto dixitalizado, sometido a un proceso de edición e preparado para a súa descarga nun ordenador, pda, teléfono móbil ou libro dixital, como adoitan ser os pdf ou os .doc). Por outra banda, as propias normas de estilo da ortografía técnica na edición indican que se debe empregar a cursiva para os títulos de obras literarias (tanto en formato papel como en formato dixital) pero que se deben empregar a redonda para os nomes dos blogs.”
7.En calquera caso, e tal como deixa entrever Fran Alonso no seu argumento, o concepto “edición” inclúe unha serie de procesos adicionais (e necesariamente posteriores) á escrita do libro que, como resulta obvio, non puideron ter lugar neste caso, xa que a escrita dos textos do libro non estaba rematada no momento en que se interrumpiu a difusión da bitácora.
8.Canto á alegación presentada á cláusula TERCEIRA das bases (que dice, literalmente: “As obras presentaranse baixo un título e un lema, achegados de plica na que conste o título e o lema no seu exterior e contendo no interior o nome e apelidos do autor, o seu enderezo, nacionalidade e número de teléfono”), a Deputación pode dar fe de que o libro foi presentado baixo plica, cun título e un lema, polo que non se entende a que violación desta cláusula se refire a alegación.
9.Con todo, atendendo ao espírito desta cláusula que procura o anonimato dos textos para non viciar a resolución do premio, o xurado está no seu dereito (aínda que non o respalde unha lectura estrita das bases) de, antes de emitir o fallo, desbotar un libro porque pode recoñecer a súa autoría por haberse difundido algún dos textos que o compoñen en publicacións colectivas ou mesmo en recitais poéticos. Porén, unha vez que o xurado falla de boa fe e en exercicio da súa indiscutíbel profesionalidade, non parece pertinente que este mesmo dereito de veto se lle conceda a calquera persoa por que tivese coñecemento previo da obra.
10.Máis alá doutras consideracións, tanto o acto de presentar o libro ao premio canto a actuación do xurado desenvolvéronse baixo o principio de boa fe que rexe, segundo a lexislación vixente, todos os contratos de palabra (como o é o caso de presentar un libro a un premio literario). Como se explicita no artigo 1.288 do Código Civil: “A interpretación das cláusulas oscuras dun contrato non deberán favorecer á parte que tivese ocasionado esa oscuridade”.
11.En todo caso, a actuación do señor Xavier Lama só pretende obter nos despachos o que en boa lide literaria non lle fora concedido.
Teño na miña man presentar recurso contencioso administrativo contra a resolución da Deputación pero non o farei. Acepto esta nova decisión do xurado tal e como a aceptei da primeira vez e non pretendo obter nos despachos aquilo do que de boa fe o xurado e a Deputación agora me privan.
A importancia dun premio radica en que un xurado considere que o traballo de un merece ser premiado, o que xa ocorreu co meu construcións. Quédome con iso.
Eduardo Estévez
A Coruña, 23 de setembro de 2008.