FRANCIA CABE NUN PAR DE ZAPATOS

O MÉRCORES entrei nunha tenda de telefonía móbil por un deses problemas elementais que son incapaz de solucionar se a miña muller non está de humor. Dediante de min, a telefonista estaba atendendo a unha deseñadora de roupa. Sinto moito respecto polas persoas dotadas para combinar dúas prendas que non compraron xuntas. Esa reverencia acabou cando me decatei de que lle estaban configurando o correo electrónico. Iso igualounos. Pouco tardei en marchar repetindo as palabras de Portia en O mercader de Venecia, de Shakespeare: «Sempre engana ao mundo o adorno».
O adorno cuestiona presidentes. O paparazzi que descubriu o vodevil de Hollande recoñeceu ao cabaleiro do casco e armadura polos zapatos. O presidente francés ten outra obriga: representar a grandeur e o epicureísmo galo exhibindo uns zapatos máis caros. Todas as mañás observome no espello cunha foto de Hollande e non lle atopo vantaxes significativas. Será cousa dos zapatos. Toda Francia sentiu que camiñaba nese par de zapatos cara ao encontro de Julie Gayet.
En Galicia non pedimos tales exhibicións aos nosos gobernantes. Conformámonos con que se proxecten cunha relativa inmortalidade, ao xeito no que a entendía Cunqueiro. «A inmortalidade? Confórmome con que dentro de 500 anos unha nena cante unha canción miña», confesaba o escritor con escasa humildade. O son ben podería ser No niño novo do vento, tal e como o amoldou a canción Luís Emilio Batallán.
Poida que esaxerara, que toda Francia non entre nuns zapatos, pero podo demostrar doadamente que toda Francia cabe nuns centos de coches. Puiden comprobalo en 2009, cando no que Francia se precipitaba cara ao día 14 de xullo. A familia e máis eu escapabamos de EuroDisney ás cinco da mañá, unha hora que non marcan as agullas dos reloxos porque carece de uso coñecido, con intención de arribar a Lugo doce horas máis tarde tras unha travesía do deserto en automóbil.
Nas autovías que rodean París empecei a mirar furgonetas negras con pegatinas en árabe e con vultos textis atados no teito. Aparecían por todas partes e pouco tardaron en aumentaren ata multiplicárense.
A cen quilómetros ao sur de París, hai unha área de servizo cunha pasarela que fai de ponte na autoestrada. Mirei dende alí o tráfico e aquilo semellaba unha exposición de vehículos que alguén mandara aparcar en tres ringleiras.
A xornada non evolucionou a mellor. Ás cinco da tarde, non estabamos en Lugo, senón co coche parado no cerne da Nada, con vistas a unhas chairas amarelas e secas. Sempre hai unha sorpresa agradable e, durante unha ducia de quilómetros, mirei nun coche que avanzaba en paralelo cun neno negro argallando cun saxofón de xoguete.
Estes días revivín aquela angustia erma relendo o atasco de A autoestrada do Sur, o conto de Cortázar que vén de publicar Trifolium en galego. Ao arxentino xa o lera con 19 anos en ‘Rayuela’ un libro que intuín ca entendín. Naquel atasco bíblico temín que acabaríamos coma no relato, botando varios días embotellados. No noso caso, o avanzar a vinte quilómetros por hora durou unha xornada completa, pero no conto de Cortazar transcorren días. Mesmo crean unha patria dentro de Francia porque os condutores atascados van organizando unha sociedade, que, para desgraza de todos, ten as mesmas trazas egoístas e inmisericordes ca sociedade que atoparán cando rematen a viaxe delongada en París.

SE BEN ERA demasiado arrogante e inexperto como para comprender a Cortázar cando o lin por vez primeira, grazas ao escritor coñecín ao desairado Charlie Parker. Free Code Jazz Records, o selo de Paco Charlín, vén de quitar un interesantísimo SPJ. Tributo a Charlie Parker, co saxo luso de Joao Guimaraes á fronte dun combo galego que gravou en agosto no Principal de Pontevedra.
A súa proposta non é menos firme ca de Abe Rábade, que dedica unha versión de Versons (Karonte), a No niño novo do vento.
Como cada febreiro, regreso a Cunqueiro, que se despediu nun día 28 deste mes de 1981. Desta volta grazas a un amigo. Eu fago unha gradación das amizades en relación aos libros: os amigos son os que me escoitan cando lles falo de lecturas; os bos amigos son os que len o que lles recomendo, e os mellores amigos son os que me regalan libros. Un mellor amigo vén de agasallarme con Los días en La Noche (Follas Novas), unha xuntanza de artigos que Cunqueiro escribiu entre 1959 e 1962.
Nese 1959, Cortázar estaba xa instalado en París e viña de publicar El perseguidor, un conto inspirado polo recente pasamento de Charlie Parker. O escritor non deu asistido ao concerto do século: A New Jazz Society dera reunido en 1953 en Toronto a Parker, Dizzy Gillespie, Bud Powell, Charles Mingus e Max Roach. Parker voou a Canadá, pero malvendera o seu saxo por heroína. Nunha tenda de instrumentos cercana á sala de concertos atopou un saxo de plástico. As crónicas din que nunca se poderá escoitar un quinteto e engaden que Gillespie quedou en evidencia por un saxofón que soaba como se fose de metal.