O CAMIÓN DO LIXO CONTRA O DEMO

10 septembre 2016

O DOMINGO PASADO estiven mirando Melancholia. Na película de Lars Von Trier celébrase unha voda sofisticada ao tempo que un planeta, Melancholia, se achega para estrelarse contra a Terra. Os anfitrións saben que o mundo será destruído, que morrerán. A noiva padece unha depresión. Esa angustia aumenta o grado de aceptación da desgraza e faina mansa fronte ao terror.

Un filme tan triste non é axeitado para a Noitevella do Verán. Ata ese día, o 31 de agosto, Lugo semellou unha cidade que abandonaran os seus habitantes diante do temor a unha pandemia. Ata ese día, non hai problemas para aparcar nas rúas do centro, as farolas alumean o baleiro e ningún taciturno quita mexar o seu can. Como adoito mirar as películas coa ventá aberta, todo o son que me entra no salón son os choques de metais e plásticos que xenera o camión do lixo. Son molestos para escoitar os diálogos no televisor, pero soan máis humanos ca nunca no páramo do silencio.
Na véspera de volver a Lugo despedira a un amigo en Ribadeo. É veraneante de toda a vida. Eu son veraneante dos últimos trinta anos. A miña lembranza del tiña a garantía e a nidiez dunha fotografía. Era un home máis ancho ca alto. Erguía continuamente un gintonic con aire de victoria, como se fose unha copa nunha carreira de motos. Tocoume dicirlle adeus por un encontro casual. El volvía para Madrid e nunca regresará a Ribadeo. Nunca fomos amigos cercanos, pero a súa cara, seca de brillo, fíxome sentirme en intimidade.
Non ten cincuenta anos e nunca os terá. Os restos de vida que lle quedan estan concentrados nos seus ollos, que se moven aos lados nerviosamente como escapando dunha pel decaída e amarelecida, baixo unha calva deprimente. Xa non propuxo o futuro, como fixera o ano pasado. Xa non me pediu que o acompañase ao Caribe para prolongar nunha nova xeografía esa troula encadeada que foi a súa biografía. Facíao con todo o mundo. Nin sequera trazou plans para zarpar no bote unhas horas máis tarde na busca de robalizas na ría.
O pensamento afundíuseme na pregunta que nos afía a alma cando cumprimos 50 anos: canto tempo me queda? Cantos anos vivirei se a miña decadencia segue curso e non hai un azar negro que me apague antes?
O martes, as farolas alumeaban o gris das beirarrúas e os homes do lixo volveron transitar a miña rúa de Lugo coa súa fanfarria de metais e plásticos, trasladando todos eses restos de comida e envases que sobran nas nosas vidas. O silencio denso deixara de apegarse á rúa. A calor, non marchara coa última semana do mes. Agradecín que abaixo un señor reñese ao can para que non mexase contra un coche. Faláballe cun enfado refreado, como se o cadelo fose un fillo querido e posuíse algunha iluminación de intelixencia descoñecida.
Volvín buscar unha película na oferta de R. Escollín Plan diabólico (Seconds). É unha cinta interesante que filmou Frank Openheimer en 1968. O director apoiase no Fausto de Goethe para contar a historia dun executivo de banca (Frank Campanella) que non tolera ser sesentón e bochechudo, nin ter sido un pintor torpe. Unha empresa véndelle o tempo e o talento que tanto desexa. Unha operación de cirurxía convérteo nun corentón atractivo (Rock Hudson) e dótao dun talento artístico inusitado.
Ao primeiro, o vello está feliz de ser un home novo, guapo e rico, un polo atractivo de desexo para as mulleres; pero acaba desesperado por recuperar a súa vida anterior, por desfacerse do pracer e dos anos de existencia que comprara para gozalo.
O xoves estiven lendo sobre desexo e tempo, que son a base das obras de Vladimir Nabokov. A novela El ojo (1930), que teño na versión de Anagrama, é unha das primeiras obras que escribiu no exilio en Berlin, despois de escapar dos intentos bolxeviques de fusilalo como membro nato da elite artistocrática. Nabokov é mellor teórico da literatura ca escritor; ten un estilo denso e preciosista que me exaspera, pero o sentido do humor e o exotismo ruso fan que soporte as súas novelas.
Entre a pequena e opaca comunidade de rusos brancos fuxidos á capital alemana na Revolución de Outubro, hai un vello que presume de ser médium. Nun contacto cos espíritos, preséntase sobre a mesa a alma de Lenin. «Señor Lenin, que nos pode contar da vida eterna?», inquire o mestre da cerimonia espiritista. «Non podo dicir nada ata que non se reúna o pleno revolucionario», contesta o líder comunista.
Mentres miraba a película Plan diabólico, veume á cabeza que o debate moral e social está centrado en mulleres dende os anos 60. Os asuntos que levamos discutindo dende aquela teñen lugar no corpo e na mente de rapazas. Están relacionados con beleza, libertade sexual, anorexia, anticoncepción, aborto, maternidade sen parella estable, parto natural e o uso do burkini.
Falamos, outra vez, de paso do tempo e de regulación do desexo. Mesmo os que non somos mulleres nin sequera novos, sentímonos autorizados para opinar. Os beneficiados polos rexuvenecementos de Plan diabólico son unicamente varóns. A muller do protagonista atende á casa. Todo o que se lle permite cando o home desaparece é indicar que el era distante, que o seu matrimonio continuaba soamente pola carga de amor que colleran no noivado.
Disque os casados viven máis tempo. Ben, Ingmar Bergman non se protexeu da morte co amor, senón coa arte. Tras sobrevivir a catro matrimonios, cando soubo que estaba chamado a morrer, pediu que lle proxectasen todas as súas películas.