AS TROMPETAS DE XERICÓ ATROAN

Lemmy Kilmister era un hombre elegante. Aínda que debamos considerar a elegancia nos parámetros de estética negra, patilleira e encoirada do heavy metal. Pero era innegablemente elegante, malia a súa a súa estética querente do nazismo.

A morte do líder de Motörhead comezoulle en xullo, cando baixou do escenario do festival Resurrection Fest de Viveiro e acabou o seu traballo o sábado da semana pasada. Faleceu aos 74 anos como consecuencia dun cancro que o comiscou de xeito tan brutal e veloz como a súa música que se lle presentara, espectral, horroroso, tres días antes. Disque estaba xogando a The Rainbow, un entretemento para ordenador inspirado en The Raibow, o bar no que bebeu máis compulsivamente dos bares nos que bebeu compulsivamente durante os últimos 35 años.

Kilmister xusficaba que non podía deixar de beber, nin tampouco de fumar, coa desmesura coa que adoitaba facelo porque a súa voz -áspera coma a lingua dun gato- podería docificarse. O cantante de Motorhëad presumía de terse visto corpo a corpo con "mil mulleres". A cifra debe de ser un dos mitos que engrandecen o rock and roll porque é a mesma cifra da que sempre presumen outras estrelas da melodía afectada: Julio Iglesias ou Bertín Osborne. O crooner de Xerez tratou de negalo en Sálvame de Luxe, pero o polígrafo é certeiro coma unha nai cando o seu fillo chega á casa coa acné rozado.

Contoume Marta Veiga, que no estadio do Rayo Vallecano gardo un minuto de silencio pola morte de Lemmy. Un minuto de silencio nun campo de fútbol ou unha praca co teu nome na túa cidade natal son dous signos patentes que certifican que te converteches nun mito. Los Suaves xa teñen unha praza reinando na parte traseira da catedral de Ourense.

Escoitei pouco e mal a Motorhëad escasamente, aínda que prestándolles atención. Nunca tiven interese pola súa mestura de rock e punk, aínda que sabía recoñecer a singularidade nela. Poucas cancións lles coñecía: Ace of spades, Overkill, Killed by the death; pouco máis.

A Xosé Carlos Caneiro tamén o lin escasamente. Aínda que lle prestaba a mesma atención que a Motorhëad, abúrreme considerablemente máis. Motörhead, cando menos, ten un sentido do ritmo; son rápidos e poden atoar a cabeza, pero non aparvan como a literatura do autor ourensán.

Durante moitos libros fun empezando a ler as obras de Caneiro. Ten un talento inmenso para titular: Os séculos da Lúa, Os dominios de Caín, Y siempre, solitario bajo el cielo, estoy yo,... ben, o último tirouno dun verso de Hölderlin, pero acertou na escolla. Sinto envexa dos títulos de Caneiro; de feito, senón me odiase, rogaríalle que me titulase as novelas.

Dende logo, titula moito mellor ca Motörhead: Aftershock, The world is yours,... unha pena de títulos. Non dan nin para facer fariña de pescado con eles. Sen embargo, Lemmy Kilmister converteuse nun clásico hai unha chea de anos e Caneiro, non. Matizo: aínda non, porque non deixa de intentalo.

A noite na que coñecín a Caneiro, nalgún corredor de acceso á entrega dun premio literario, vestía unha cazadora de coiro, que é o traxe rexional de Ourense dende que existen Los Suaves a pesar dos adolfos, dos verinos e dos florentinos. Eu ignoro cando decide un que é un clásico da literatura e que o último trámite que lle queda é informar ao seu sistema literario para que o proclame. Caneiro tivo a revelación, pero ninguén o creu. Pasoulle como a aquel pintor de Ribadeo, que sabía que atrapara a luz nunha caixa porque cada vez que a abría estaba dentro.

Tras a revelación escribiu Os dominios de Caín para poñerse á altura doutros xenios, comprou un litro de gasolina e queimou a cazadora de coiro diante da biblioteca municipal de Verín nun akelarre para desfarcerse de todo o dionisíaco e vivir no apolíneo. Puxo traxe e gravata, en tons azuis de alegria contida, como se fose un licenciado en Empresas ao que veñen de ascender a director de sucursal e empezou a escribir en español, unha lingua coa dimensión precisa para quen necesita trascender.

Esta última novela, Y solitario bajo el cielo siempre estoy yo van presentarlla Darío Villanueva e Alberto Núñez Feijoo, o presidente da súa lingua e o presidente do seu territorio; non hai nada aspiración de maior entidade.

Aínda non tiven a oportunidade de ler este libro de Caneiro, pero cansei de escoitarlle nas entrevistas que era "politicamente incorrecto", que é como se chama agora á trangresión contida de berrar "caca-culo-peido-pis". Lémbrame ao meu tío Santi, carlista, feo e sentimental, cando se situaba no medio e medio do corredor do seu piso e nos anunciaba o advento da Apocalyse Now á súa falanxe de sobriños. Erguia o brazo e a metade inferior da perna dereita, como se indicase a un cabalo o xeito de amosar a ferradura, e ao grito de "las trompetas de Jericó" liberaba unha ventosidade afuracanada con estrondo de trono que era celebrada con risas e aplausos polos nenos. Pero a transgresión do meu tío non foi esa, senón "pegar tiros contra los rojos en el Ebro", como presumía el para tratar de asimilar o desgarro de que o seu Partido Carlista pedise o ingreso en Izquierda Unida. (Xericó murallas)

Temo que o noso escritor escoita tanto a Bach que non sabe aprezar os matices do son de Motorhëad. Como consecuencia, ignora que a elegancia de Lemmy Kilmister non é azarosa. Afeccionado ás dúas guerras mundiais, o líder de Motörhead leu no libro do historiador Roman Koester Hugo Boss. 1924-1945 que o fundador da sonada empresa de roupa ideara os uniformes das SS e da Wermacht, e pediu unha colección persoal aos seus herdeiros.

Caneiro vai camiño de ser un clásico, tanto polo gusto conservador co que selecciona as gravatas como na iintencionalidade coa que escolle os presentadores para os seus libros. Soamente lle falta acometer o motivo polo que un artista marca unha época: facer algo novo e irreproducible. Miles Davis explicoullo a Nancy Reagan nunha recepción na Casa Branca co gallo do Nadal. O pelo do trompetista de jazz estaba xa esfiañado pola heroína e el camiñaba lento e agachado, desorientado, vestido cunha cazadora dourada. A muller do presidente de Reagan identificouno coma un esmoleiro que se coara na recepción aos persoeiros das grandes cadeas televisivas, de Broadway e da lista Billboard. Achegouse a el delicamente. "E cal é o motivo de que vostede estea convidado, señor?". Miles mirou de esguello a Nancy Reagan e espetoulle: "Eu? Cambiei a Historia da música dúas ou tres veces. E vostede? Que fixo para estar aquí aparte de tirarse ao presidente Reagan?".